KAMUS
SANSEKERTA – INDONESIA
Dr. Purwadi, M.Hum
Eko Priyo Purnomo, SIP
————————————————————————————
T
taberi : rajin, hemat
tabon : rumah/kebun warisan orang tua yang telah meninggal
tabrak : tabrak
tabuh : 1 jam; 2 tabuh, pemukul; ditabuh : dipukul
tabur : tabur, tebar
tadhah : makan; tadhah eluh : tempat mengadu; tadhah kringet : baju dalam, tadah keringat; tadhah sih: tempat kasih sayang; tadhah udan : sawah yang tergantung air hujan; tadhah arsa : burung kedasih
tagyana : tunangan, kekasih
taha : kira, sangka, barangkali
tahan : tahan
tahen : 1 batang, pohon; 2 derita
taju : mahkota
tajug : tajuk, bentuk rumah adat
taker : takar, ukur
takir, takir ponthang : limas dari daun pisang
taksaka : ular
taksih : masih
takura : kiri
tal : pohon lontar, rontal
tala : rumah lebah
talad : tidak tergesa-gesa
talaga : telaga
talang : talang, jalan air
taleran : jalannya cerita, alur
tales : talas, umbi
tali : tali; tali goci : cara mengikat layang-layang; tali mati: simpul mati; tali wangsul : tali yang bisa dibuka dengan mudah
talika : mata-mata, pengintai
talinga, talingan : telinga
talok : pohon talok
talu : tiga, jenis gending
talub : balut (mata)
taluh : sudah biasa, bosan, jemu
talun : ladang, huma
tama : utama, baik
tamah : keinginan rakus, tamak, serakah
taman : taman, kebun; taman keputrèn : taman keputrian; taman sari: taman sari
tamara : gamelan, bunyi-bunyian
tamat : tamat, selesai
tamba : obat, jamu; nambani: mengobati
tambah : tambah
tambak : tambak; tambak baya : pencegah bahaya
tambal : tambal; tambal sulam : menambal di sana sini, memperbaiki kesalahan-kesalahan kecil
tambana : bendera, panah
tambang : 1 tambang; 2 tali tambang; tambang parantian: tempat kediaman, asal
tambar : tawar, hilang kekuatan, hilang kesaktian
tambara : bendera
tambas : jalir, tiris
tambat : tambat, ikat
també : sedang, jadi
tambeh : tambah, bertambah
tambel : tombok; tambel butuh, tambel sepi : mencukupi kebutuhan
tambeman : penyangga, penopang
tambeng : keras kepala, tak mau dinasihati
tambet : tidak kenal, tidak peduli
tambi : akar yang tumbuh pada batang sebagai penyangga pohon
tambilutan : nama tumbuhan
tambing : sisih, tepi
tambir : 1 nama wuku yang ke-19; 2 alat dapur
tambra : ikan tambra
tambuh : tidak kenal, tidak tahu
tambung : samar, kabur, tidak kenal
tambur : sejenis genderang
tamèng : tameng, pelindung senjata; tamèng mata : pelupuk (kelopak mata)
tami : utama, baik
tamih : dupa, perdupaan
tamina : melihat
tamisra : gelap
tamolah : tak bergerak
tampa : tanpa, tidak dengan
tampah : wadah dari bambu
tampak : kelihatan
tampan : bagus, ganteng
tampang : wajah, muka
tampar : tali, tampar
tamper : tampar
tamping : pinggir, tepi, batas daerah
tampir : niru
tampuh : menempuh; tampuh awang : nahkoda
tamtama : tamtama, tentara
tamtu : tentu, pasti
tamu : tamu
tamyang : perisai
tan : tidak; tan antara : tidak antara
tanah : tanah; tanah manca : luar negeri; tanah sabrang : luar negeri; tanah wutah rah : tanah tumpah darah
tanak : matang sekali
tanana : tak ada
tanaya : anak, putra
tanbara : duda
tanbuh : tidak tahu/mengerti
tanceb : tancep; tanceb kayon : selesai pertunjukan
tandang : bergerak, bekerja; tandang gawe : bekerja, mengerjakan; tandang tanduk : tingkah laku
tandha : tanda; tandha mata : tanda mata, kenang-kenangan; tandha tangan : tanda tangan
tandhak : penari, waranggana tayub
tandhan : tandan, ukuran untuk pisang
tandhana : bendera
tandhes : tandas
tandhing : 1 tanding, bertarung; 2 imbang
tandhu : tanda
tandra, tandya : lalu, segera
tanduk : 1 tambah lagi; 2 kalimat aktif
tandur : tanam
tanek : tanam; tanem tuwuh : tanaman, tumbuhan
tang : tang, kunci
tangan : tangan
tangara : tanda, lambang
tangèh : mustahil, tak mungkin
tangga : tangga, tetangga; tangga désa : tangga desa, desa sebelah; tangga teparo : tetangga kanan kiri
tanggah : palang, tahan, cegah
tanggal : tanggal; tanggalan : tanggalan, kalender; alisé nanggal sepisan: alisnya seperti bulan tanggal satu
tanggap : tanggap, pasif; tanggap sabda : wawancara, rembugan; tanggap tanduk: pasif-aktif; tanggap wacana : pidato penyambutan; tanggap wacucal: pementasan wayang kulit; tanggap warsa : ulang tahun
tanggel : sedang, tanggung, canggung; tanggel jawab : tanggung jawab
tanggi : tetangga
tanggor : tetap, tabrak
tangguh : tangguh, hebat
tanggul : tanggul, bendung; tanggul angin : pelindung
tanggulang : kayu palang pada bendungan, penopang, penyangga
tanggulun : nama buah
tanggun : agak baik, cukupan, sedang
tanggung : tanggung; tanggung jawab : tanggung jawab
tanggwa : kukuh, kuat
tanghulun : hamba, sahaya
tangi : bangun, bangkit
tangkar : berkembang
tangké : tangkai, gagang
tangkèk : pembesar, kepala biara
tangkep : tangkap
tangkil : hadap
tangkuwèh : sejenis manisan
tangled : tanya
tangsel : sebangsa baji
tangsu : bulan; sitangsu : bulan
tangsul : tali
tangun : agak baik juga, cukupan
tani : tani
tanja : 1 mantap, puas; batang kayu runcing untuk menanam kedelai
tanjak : tanjak, naik
tanjidhur : tanjidor, bedug besar
tanpa : tanpa
tansah : selalu, senantiasa; tansaya : semakin
tantang : tantang
tantara : tentara, prajurit
tantas : tuntas
tantra : ajaran tentang yoga dan seks
tantya : amat, sangat, sekali
tanu : makhluk halus
tanya : tanya
tapa : bertapa, bersemedi
tapak : bekas, kesan, jejak; tapak asta: tanda tangan; tapak dara: bunga tapak dara; tapak liman : tanaman tapak kuda; tapak tangan : tanda tangan
tapas : bengkong, kulit pembalut pokok tangkai daun nyiur
tapel : bedak perut; tapel wates: tapal batas, perbatasan
tapih : jarik, kain
tapir : tapir, tenuk
taplak : taplak
tara : antara; tara mangsa : musim pancaroba
tarab : datang bulan, melihat bulan
taragnyana : tenung, pelet
tarak : berpuasa; tarak brata : bersemedi, bertapa
tarambuja : semangka
tarangan : tempat bertelur (ayam), sarang
taranggana : bintang, rasi bintang
taranjana : tenung, pelet
tarantara : antara
tarbuka : terbuka
tari : tari
tarima : terima
taring : taring
tarkadhang : kadang-kadang
tarmolah : tak bergerak
taros : tanya, bertanya
tarpa : terpa
tarpana : terpana, heran
tarsandha : tanda, alamat
taru : daun; tarulata : daun-daunan; tarwa : pepohonan
tarub : teratak, deklit, tenda
taruk, tarok : ditaruh, diletakkan
tarum : tarum
taruna : taruna, muda (laki-laki); taruni: muda, taruna (perempuan)
tarung : tarung, berkelahi
tarwéla : nampak nyata, jelas sekali
tasih : masih, misih
tasik : samudra, laut
taskara : pencuri, penyamun
tata : tata; tata basa : tata bahasa; tata cara : tata cara; tata krama : tata krama; tata lair: etika lahiriah; tata prenah: menurut alur persaudaraan; tata tentrem : tentrem, teratur; tata-titi : teratur
tatab : tatap, tabrak; tataban : tatapan, tabrakan
tatag : tegar, teguh hati
tatah : tatah, pahat
tatal : tatal, serpihan kayu
tatanan : tatanan, aturan
tataran : tingkatan, tahapan
tatarpa : tanpa, tidak dengan
tatkala : ketika, tatkala, sewaktu
tatrap : tepat, kena benar, sesuai benar
tatu : luka
tatur : dipangku sedemikian rupa agar buang air (bayi)
tatwa : keadaan yang sesungguhnya
tatya : nyata, kenyataan
taun : tahun; taun raja: tahun raja, hari besar kelahiran raja; taun wastu : tahun biasa (354 hari); taun wuntu : tahun kabisat (355 hari)
tawa : tawar, menawarkan
tawan : tawan, tahan
tawang : angkasa, langit
tawar : tawar, tak berasa; tawaren: bengkak kakinya
tawas : 1 tawas, obat jentik-jentik; 2 upah lelah
tawing : dinding papan di tepi perahu
tawon : tawon, lebah; tawon gumana : lebah berdengung; tawon gung : tawon besar, tawon raja
tawu : menguras air
tawung : tutup dinding papan (di tepi perahu)
tawur : berkelahi, bertengkar
taya : 1 hilang, kosong; 2 tari
tayub : tayub, seni tradisional
tayuh : mencari firasat lewat mimpi
tayum : lapuk, layu
teba : tanah lapang, lapangan
tebah : pukul, tinju, tendang; tebah jaja: pukul dada, menantang; tebah tembung : pukul rata, hantam kromo
tebak : pukul, tinju
tebal : tebal
tebas : tebas, borong
tebek : tangkap
tebela : keranda, peti mati
tebeng : tebing jendela, tebeng
teberi : rajin, hemat, sederhana
tebus : tebus; tebus weteng : selamatan untuk hamil tujuh (7) bulan
tedah : tunjuk, pedoman
tedha : makan
tedhak : turun; tedhak loji : datang ke loji; tedhak siti : kenduri/ selamatan ketika anak mulai turun tanah; tedhak sungging: berfoto
tedhan : makanan
tedhas : mempan
tedhasih : burung kedasih
tèdhèng : sekat, halang, tirai
tèdhès : habis sama sekali, tandas
tedhi : makan
tegal : tegal, ladang
tegar : tegar, tanpa beban, bebas
tegayuh : berubah-ubah, berganti-ganti
tegel : tega, sampai hati
tegen : kokoh, kukuh, kuat
tegeng : teguh, kukuh
tegep : tegap, kokoh
teger : kukuh, tak berubah-ubah
tegerak : tandus, tanah mati
tegerang : kayu untuk memberi warna kuning pada kain batik
tegerat : nama bunga
teges : makna, arti
tegil : tegal, ladang
teguh-timbul : kebal, sakti
tegyan : tega, sampai hati
téja : pelangi, cahaya, sinar; téja bathang : pelangi tanda duka cita; téjamaya : nama kahyangan Batara Guru
tèji : teji (kuda)
teka : datang, tiba
tekan : tekan, desak
tékang : sang, si
tekap : sampai, hingga, oleh karena
teken : teken, tongkat
tèken : teken, tanda tangan
tekèng : sampai di
téko : teko, porong, poci
teksaka : ular
teksih : masih
tekuk : tekuk, lekuk; tikel tekuk : berlipat ganda
tekwan : tanya
tela : terang, jelas
telag : kehabisan, tidak musimnya
telaga : telaga
telah : nama, sebut
telak : kerongkongan
telar : lapangan, tanah lapang
telas : habis
telat : telat, tertinggal
telenan : landasan
telih : tembolok (pada unggas)
telik : sandi, lambang, rahasia; telik sandi : mata-mata, intelijen
telu : tiga; majutelu: segitiga; telon : bertiga; telu belah : menjadi tiga bagian; telu juru : berkeping tiga; telung puluh : tiga puluh
teluh : tenung, penyakit; teluh braja: bintang beralih; teluh tragnyana : tenung, penyakit
teluk : 1 teluk; 2 takluk, tunduk
temaha : akibatnya, sehingga, akhirnya
temangga : enak menjadi tetangga
temangsang : tersangkut
temantèn : penganten
tembaga : tembaga; tembagan : tempat membuat tembaga
tembako : tembakau
tembalo : pohon trembalo
tembang : tembang, lagu;
tembaruk : berhak, berkat
tembaya : kumpul; patembayan : perkumpulan
tembayat : janji, kumpul; patembayatan : perkumpulan, organisasi
témbok : tembok
tembon : perahu kecil
témbong : belang hitam pada kulit muka, dsb
témbor : dulang, talam
témbré : tidak berharap, hina, remeh
tembung : kata
temeka, temekan : tiba, sampai
temen : sungguh, benar
temenggung : tumenggung, pangkat kebangsawanan
tempaling : sungsang balik, baling-baling
tempaos : nama pohon untuk ramuan rokok
témpé : tempe, jenis lauk pauk
tempélang : cara membungkus nasi dengan daun pisang
témpong : pangkal paha (kuda, dsb)
tempuh : tempuh
tempuk : temu, jumpa, menjadi satu
temtu : tentu, pasti
temu : temu, jumpa; temu gelang : lingkaran yang tidak putus; temu lawak : tumbuhan temu lawak, jenis tanaman obat; temu rosé : bertemu pada ruas-ruasnya
tèn : lubang jala
tenaga : tenaga, energi
tenan : sungguh, benar
tenang : tenang, santai
tenapi : tetapi, akan tetapi, namun
tenaya : anak, putra
tengah : tengah; tengah wengi: tengah malam
tengan : kanan
tengangé : tengah hari
tengara : tanda, lambang, perlambang
tengen : kanan
tenger : tanda, prasasti, nama
tengga : tunggu
tenggak : 1 leher; 2 telan langsung
tenggar : lapang, luas
tenggarèng : terang cuaca
tenggenah : jelas, terang, kepala, tengah-tengah pertahanan
tenggèrèng : terang cuaca
tengger : bukit, tanah tinggi
tengginas : trampil, cekatan
tengging : ujungnya mencuat ke atas
tenggirang : senang hatinya
tenggok : leher atas, tengkuk
ténggor : memindahkan padi dari persemaian ke sawah
tenggulang : bendung, cegah
tenggun : agak baik juga, cukupan, sedang
tengran : tanda, lambang, nama
tengu : tengu, jenis kutu; satengu : kecil sekali
teni : pakaian dinas
ténja : tinja, tahi, cirit
ténong : wadah makanan dari bambu
tenta, ketenta : terjebak, terpaksa tanpa kesadaran
tèn-atèn : bagian bambu sebelah dalam (tanpa kulit)
tentrem : tentram, tenang
tenun : tenun
tenung : tenung, santet
tepa : tepa, ukur; tepa selira : mengukur diri, tenggang rasa
tepak : mapan, cocok
tépak : sisa, bekas, telapak
tépang : sepak, tendang
tepas : serambi rumah, sengkuap; tepas wangi : tempat tidur
tépas : 1 tepas, kipas; 2 balai
tepet : bekas, sisa; tepet loka: alam baka, alam kekal; tepet suci: hari akhir, akhirat
tepi : tepi, pinggir
tepis : tepi; tepis iring, tepis liring : perbatasan, tapal batas
téplok : teplok, lampu
tepung : kenal, tahu; tepung becik: bersahabat baik; tepung gelang : melingkar, berkeliling; tepung kebo : hanya tahu saja; tepung pager: tetangga sebelah rumah yang bersatu pagar; tepung rukun : bersatu; tepung wates : perbatasan, tapal batas
terah : darah, turun, turunan
terang : terang, jelas
teras : terus
terbang : 1 terbang; 2 rebana; terbangan : bermain rebana
terbil : kayu penyangga
terbis : jurang, curam
terbuka : terbuka
teres : 1 takut, ngeri; 2 diteresi : dikelupas kulitnya (pohon)
terganca : selisih, bersalah, berbeda
terkadang : kadang-kadang
tersandha : berdasarkan pada
tertamtu : tentu, pasti
teruna : pemuda; teruni : pemudi
terwaca, terwéla : terang, jelas
terwèlu : kelinci
tesih : masih
tetah : tutuh
teteg : kokoh, kuat, kukuh
tètèg : merontokkan
tètèh : fasih, bicara lancar
tètèk : puting susu
tetel : tekan, desak
tétéla : terang, jelas
tetep : tetap
teter : sikat, sisir, penggaruk
tètèr : ujian
tetes : tetas
tètès : tetes
tiba : jatuh
tibra : susah, sedih, marah
tidha-tidha : ragu-ragu, bimbang
tidhem : sunyi, sepi, diam
tiga : tiga; tigawaja : nama ikan; tigawarna : tiga warna
tigan : 1 bertiga; 2 telur
tigas : pangkas, potong; tigas gagang : habis diketam lalu dijual (padi); tigas kawuryan : baru tampak, baru muncul; tigas pancing : dipangkas miring sekali putus
tika : itu; tikang: yang itu
tikbra : susah, sedih; tiké : ini
tikel : lipat, banyak, ganda; tikel alis: berkerut kening; tikel balung : nama tumbuhan; tikel tekuk: berlipat ganda; tikel wosen: kejang-kejang pada jari tangan
tikep : dekap
tiki, tiking : ini, di sini
tiksa : tajam, senjata tajam; tiksna : tajam, cerdas, jeli; tikswa : tajam, cerdas, jeli
tikta : pahit, empedu
tiktak : sejenis meriam kecil
tiku : itu
tikung : tikung
tikus : tikus
tilak : bekas jejak
tilam : tilam, kasur, tempat tidur; tilam rum : tempat tidur; tilam sari : tempat tidur
tilap : bujuk
tilar : tinggal
tilas : bekas, sisa
timang : timang, gesper
timba : timba, tali timba
timbal : panggil, perintah; ditimbali : diperintah, dipanggil; timbal balik : saling menerima dan memberi
timbang : timbang, imbang; timbang sih : pertimbangan
timbel : timah
timbreng : redup, berawan
timbrung : menimbrung
timbun : timbun
timen : sangat, amat
timpal : timpal, setimpal
timpang : timpang
timpuh : timpuh, duduk bersila
timpung : timpang, pincang
timun : mentimun; timun wungkuk : timun bungkuk
timur : 1 muda, kecil; 2 timur
tindak : pergi, berangkat
tindhes : tindas, gilas
ting : lentera, jenis lentera
tinggal : tertinggal
tinggar : senapan yang berlaras kuningan
tinggeng : tetap, tidak berubah-ubah
tingi : kulit kayu untuk mencelup kain batik
tingkah : tingkah laku
tingkas : subur
tingkeb : selamatan kehamilan usia 7 bulan
tingkem : bakul kecil bertutup
tinimbang : daripada
tinjo : tengok, jenguk
tintrim : sepi, sunyi
tipak : bekas, sisa
tipar : ladang, tegal
tipu : tipu, bohong
tipung : ketipung
tira : tepi, pinggir
tirah : berlebih, sisa
tirem : tiram
tirep : redup, berawan
tirta : air; tirtamarta : air kehidupan; tirta prawita sari: air sari kehidupan; tirta sinduretna : air mani, sperma; tirtayatra : berziarah ke pemandian suci; patirtan : pemandian
tiru : tiru, contoh
tisaya : sangat, amat, terlebih
tisma : tajam
tisna : cinta, kasih sayang
titah : makhluk, ciptaan
titèn : 1 ilmu titen; 2 teliti, ingat; 3 daun kacang kering
titi : teliti; titi mangsa : perhitungan musim; titi priksa : memeriksa, meneliti
titih : keras, padat (keris); titihan : kendaraan
titik : titik, tanda, ciri, noktah; titik iyik: jaman masih kecil; titik melik: barang bukti
titir : dipukul terus-menerus (kentongan)
titis : titis, tepat
tiwas : 1 mati; 2 terlanjur
tiwikrama : marah
tiyang : orang
tiyasa : kuasa, pandai
tobat : taubat
toblok : keranjang
toblos : coblos, tusuk
tobong : tempat pembakaran; tobong gamping : tempat pembakaran batu menjadi gamping
togari : malam
togog : nama wayang
tomara : tombak (belantam)
tomprangan : bertengkar, cek-cok
tonggari : malam hari
torana : pintu gerbang
tos : keras, berharga
tosan : besi; tosan aji: pusaka
totog : 1 tabrak, mentok; 2 ilmu totog
totoh : taruh
totos : kepala, pemimpin
towang : selang, sela
toya : air; toyanta : awan, mendung
trabas : 1 terabas, terobos; 2 pemboros
tracak : telapak kaki binatang
trah, gotrah : keturunan; trahing kusuma : darah biru, bangsawan
trajeg : pancang, tonggak, pagar
traju : neraca; traju mas : timbangan emas
trampil : terampil, cekatan
tranggana : bintang
trantan : berdiri pakai penyangga
trantang : bersinar
trap : terap, pasang; trap sirap : diatur serba baik, rapi;
trapsila : tata krama, susila
trapas : boros, lekas habis
tratag : panggung
traté : teratai
trawang : terawang, pandang, lihat
trebis : jurang, curam; jurang trebis : jurang yang curam
trembalo : pohon trembalo
trembayak : burung angsa
trembayun : sulung
trena : rumput
trengga : bintang
trenggalung : musang akar
trenggana : bintang
trengginas : terampil, cekatan
trenyuh : trenyah, kasihan
trep : trep, cocok, sesuai; trepsila : susila, sopan, tatakrama
très : sulaman benang emas pada lengan baju
trèsèh : ramah-tamah, cakap
tresna : cinta, kasih, sayang
treteg : jembatan
trewélu : kekunci
tri : tiga; tribawana: tiga dunia; triguna : tiga kegunaan; trikaya : tiga kekayaan; trikona : segitiga, bersudut tiga; trilocana : bermata tiga; triloka: tiga dunia; trimurti : tiga dewa; trinétra : mata ketiga; trisula : senjata tombak bermata tiga
trima : terima; trima kasih : terima kasih
tris : cinta, kasih sayang
trisig : pagar anyaman bambu
trisik : pantai berpasir, berbatu-batu kecil
trisna : cinta, sayang
triwi : putih
triwikrama : marah besar
truka : membuka tanah untuk tempat tinggal
trukah : dusun baru
truna : muda, remaja
truntum : nama batikan
trup : 1 permainan truff; 2 kelompok, regu
trus : terus, langsung
trustha : senang, suka, puas; trusthi : senang
truwaca : jelas, terang
truwéla : jelas, terang
truwèlu : kelinci
tuba : racun
tuban : jeram, air terjun
tubar : akar yang mengembang ditanah
tubi : tuba
tubruk : tubruk, tabrak
tubug : bengkak kakinya, cacat
tubungen : telor, pelat
tudhuh : petunjuk, pedoman
tudhun : turun, ke bawah
tudhung : kudung, tutup kepala
tuding : 1 tuduh, dakwa; 2 jari telunjuk
tuduh : petunjuk, pedoman
tugar : 1 tugar; 2 mencangkok
tugel : patah, putus
tugi : bulu padi
tugu : tugu, monumen
tugur : jaga
tuha : tua
tuhu : sungguh, benar
tuhun : sebenarnya, semestinya
tujah : diterjang dengan kaki diinjak; tujah bumi : kaki bagian depan putih (kuda, dsb)
tuju : tuju, sengaja
tuk : sumber, mata air
tukang : tukang
tukar : tukar, ganti; tukar cincin: upacara tukar cincin, peningset; tukar maru : nama ikan; tukar padu : bertengkar mulut
tukung : menjejak bahu (rambut)
tuladha : teladan, contoh
tulak : tolak; tulak balik : penangkal bahaya; tulak sawan : penangkal penyakit
tulalé : belalai
tulang : tulang
tular : tular, menular
tulèk : lalu, segera
tulèn : tulen, asli
tuli : tuli, tidak dapat mendengar
tulis : tulis
tulung : tolong
tulup : 1 alat berburu burung; 2 kerangkeng
tulus : tulus, ikhlas
tulya : kemudian, lalu
tuma : kutu
tumama : 1 mengenai, mempan; 2 puas
tuman : tergantung, ketagihan
tumang : bibir dapur
tumat : buah tomat
tumbak : tombak, jenis senjata
tumbal : tumbal
tumbar : tumbar, jenis bumbu
tumbas : beli
tumbeng : kayu yang dipasang pada gamelan (gambang) agar lebih sempit lubangnya untuk mengatur nada
tumbruk : tubruk
tumbu : tumbu, wadah dari bambu
tumbuk : tumbuk
tumenggèng tawang : ujungnya mencuat ke atas (bulu mata)
tumenggung : tumenggung
tumok : tahu, melihat
tumon : menonton, melihat
tumpak : naik, numpang
tumpal : kapar, kekat
tumpang : tumpang, numpang; tumpang sari : tanaman berjenis-jenis; tumpang suh : bertumpangan, berserakan; tumpang tindih : tumpang tindih
tumpek : jatuh-tumpah
tumpeng : nasi untuk selamatan
tumper : puntung (kayu bakar)
tumpes : tumpas, gilas, musnah
tumplak : jatuh, tumpah
tumplek : tumpah, bertumpuk; tumplek bleg : tumpah-ruah
tumpu : tumpu, alas, landasan
tumpuk : tumpuk;tumpuk timbun : bertimbun-timbun; tumpuk undhung : bertumpukan
tumrah : berkembang, beranak
tumrap : terhadap, kepada
tumus : 1 terkuras, 2 tembus
tumut : ikut, turut
tuna : 1 tidak punya; 2 rugi; tuna dungkap : sering keliru; tuna karya : menganggur; tuna kisma : petani yang tak punya tanah; tuna netra : buta; tuna susila : nakal, lacur
tunangan : tunangan, kekasih
tunas : tunas, taruk
tundha : tumpuk, tangga, ditunda
tundhes : tandas
tundhuk : takluk, menunduk
tundhun : setangkai
tundhung : usir
tung : ujung, puncak
tungan : ujung, puncak
tungga : remuk, terkemuka
tunggak : tunggak, pangkal, pokok
tunggal : tunggal, satu
tunggang : tunggang, naik
tunggara : tenggara (mata angin)
tunggil : tunggal, satu
tunggir : punggung gunung
tunggu : tunggu
tunggul : tunggul, yang tertinggi
tungkak : pucuk telapak kaki, tumit
tungkas : pesan, amanat
tungkat : tongkat, setik
tungku : tungku
tungkul : tungkul, takluk
tungtum : berkumpul kembali
tungtun : tuntun
tuni : kurang, tidak punya, rugi
tunjang : tunjang, tabrak
tunjel : tonjok, tusuk
tunjem : tonjok, tusuk
tunjung : bunga tunjung, teratai, seroja
tuntas : tuntas, selesai
tuntum : berkumpul kembali, pulih
tuntun : tuntun, bimbing
tuntung : ujung, puncak
tuntut : tuntut, gugat
tunu : api, nyala
tup : tutup; entup : sengat
tupiksa : periksa, cek
tur : lagi pula, dan
turah : lebih, sisa
turangga : kuda; katuranggan: ciri-ciri
turas : kencing, buang air
turi : turi, jenis tanaman
turida : susah, sedih
turon : tiduran, berbaring-baring
turu : tidur
turuh : bocor, tiris
turun : 1 turun, ke bawah; 2 anak keturunan
turung : belum
turut : turut, patuh, tertib
tus : serius, benar-benar
tusara : embun
tusih : mengawasi
tuskara : lebah, tawon
tustha, tusthi : senang, puas, asyik
tusuk : tusuk, tonjok; tusuk kondé : tusuk sanggul
tut : ikut, turut; tut wuri : ikut di belakang
tutas : tuntas selesai
tuter : bel, peluit, terompet, klakson
tutu : tumbuk; nutu pari : menumbuk padi
tutug : selesai, tamat, tuntas
tutuh : tunduk, dakwa, potong, pangkas
tutuk : mulut
tutul : tutul, bintik, noda; macam-: harimau kumbang
tutup : tutup; tutup dhahar (saji) : tudung saji; tutup kendhang : pembukaan dan penutupan; tutup kéyong : bagian rumah berupa segitiga disebelah atap; tutup kuping, tutup mulut : membisu dan tuli; tutup liwet : cara menggunakan ikat kepala
tutur : tutur, kata, sabda
tutus : 1 tutus, pukul; 2 tali dari bambu; tutus kajang : jahitan yang selanya jarang-jarang
tutut : jinak, kejar, sisil
tutuwa : ketua, pemimpin
tuwa : 1 tua; 2 sudah masak; kamituwa : kepada desa; tuwa bangkong : tua bangka; tuwa buru : pemburu; tuwagana, tuwanggana : ketua, peminjam, pemuka; tuwah : tumbuh, timbul, terbit
tuwi : tengok, jengok
tuwin : dan, serta, lagi
tuwu : burung hantu
tuwuh : tumbuh
tuwuk : kenyang, puas
tyas : hati; tyas mami : hatiku
0 Comments